27 juni 2018
Wie is de baas in de stad? Het Podiumgesprek ging vooral over de vraag: ‘kan en mag de buurt meebepalen als vastgoed in de stad een nieuwe bestemming krijgt?’ Met als voorbeeld de verkoop van de ‘Wolvenburg’. Betekent meer invloed van de buurt vooral hogere (leef)kwaliteit? Of kost het alleen maar (te veel) belastinggeld als de buurt bepaalt?
Sinds de sluiting van de gevangenis in 2014 is het gebied aan het Wolvenplein tijdelijk in gebruik door Utrechters die er werken en soms ook dichtbij wonen. Als de voormalige gevangenis dit jaar wordt verkocht aan een nieuwe eigenaar zal dit grote invloed hebben op de rol die deze plek in de stad gaat spelen. Wie is dan hier de baas in de stad? Is dat de markt (eigenaren, vastgoedontwikkelaars), de stad (gemeenteraad, wethouder) of de buurt (omwonenden of andere betrokken inwoners). Het idee heerst dat als de buurt meer invloed heeft, de financiële waarde van het vastgoed daalt.
Taco Meerpoel, projectontwikkelaar bij KRKTR licht toe dat dit helemaal niet zo hoeft te zijn. Het project aan het Van Lieflandpark, wat hij heeft ontwikkeld, is in samenspraak met de omwonenden tot stand gekomen. Toch heeft het meer geld opgeleverd en maatschappelijke waarde gecreëerd. Zo worden er gedurende de avond meer voorbeelden genoemd waarbij de invloed van bewoners er niet voor heeft gezorgd dat de financiële waarde van het vastgoed daalt.
Op de stelling: ‘Als publiek vastgoed een nieuwe bestemming krijgt, wordt tot nu toe te weinig gedaan met de mening van de buurt’ wordt over het algemeen instemmend gereageerd. Bijna 70% van de aanwezigen is het hiermee eens. Aanwezige politiek en vertegenwoordigers van de gemeente denken dat het wat genuanceerder ligt dan dit en dat de gemeente al veel doet om haar burgers te betrekken. Tegengeluid hierop is dat er een groot verschil is tussen meedénken en mee mogen bepálen. Het gevoel heerst dat de gemeente weinig vertrouwen heeft in haar burgers. Iemand uit het publiek zegt dat hij het idee heeft dat de bewoners alleen worden betrokken omdat ‘het moet’, zodat de gemeente kan zeggen dat er burgerparticipatie heeft plaatsgevonden. De conclusie is: bij het herinrichten en nieuw bestemmen van vastgoed zijn het in Utrecht vooral de markt (eigenaren en projectontwikkelaars) en de stad (gemeenteraad en wethouders) die ‘het’ tot nu toe bepalen. Er zou meer vertrouwen moeten zijn van de gemeente in haar burgers dat zij op verschillende niveaus kunnen meepraten én meebepalen.
Daarna wordt ingezoomd op het voorbeeld de Wolvenburg. De gemeente Utrecht lijkt het besluit over de bestemming over te willen laten aan de markt (de hoogste bieder). Bewonersverenigingen willen graag dat de oude gevangenis plek biedt voor een brede groep Utrechters. Zij hebben het initiatief genomen om, samen met geïnteresseerde partijen, plannen te ontwikkelen voor een nieuwe bestemming, met een mix van woningen inclusief sociale huur, werkruimtes, een hotel en gemeenschappelijke ruimtes voor en van de buurt. Nagenoeg alle aanwezigen – bijna 90% – vindt dat – in het geval van de ‘Wolvenburg’ de buurt wel degelijk moet meebepalen in wat de nieuwe bestemming wordt. Dat is nu nog niet zo verwoord in het recent uitgekomen ‘visiedocument Wolvenplein’ (juni 2018) waarin het niet als eis maar als uitgangspunt wordt geformuleerd: ‘de omgeving wordt betrokken bij de herontwikkeling’ (p.55). Dat klinkt meer als meepraten, niet als meebepalen. Of de gemeente wel of niet een actievere rol moet pakken in het nieuw bestemmen van de ‘Wolvenburg’ blijft een discussiepunt. Een deel van de aanwezige raadsleden en het merendeel van de aanwezige deelnemers aan het Podiumgesprek lijkt dit wel te willen. Echter, sommigen – zoals de aanwezige VVD’ers als ook de ambtelijke vertegenwoordiger (Peter Steijn, directie gemeente Utrecht), vinden van niet. Dit omdat het hier gaat om een belangrijke locatie van stedelijke belang en een (te grote) schaal. Dan moet alleen de gemeenteraad beslissen – o.a. over de finale tekst van een goed te keuren visiedocument voor de Wolvenburg. Alle Utrechters kunnen daar op inspreken, ook de buurtbewoners bij het Wolvenplein.
Lees hier het uitgebreide Verslag Podiumgesprek 27 juni Baas in Eigen Stad