18 juni 2019 – Steeds vaker zitten rijkere kinderen met rijkere kinderen in een klas. De tweedeling op scholen neemt toe. Vooral ouders met een hoger inkomen en hogere opleiding sturen hun kinderen naar scholen – soms kilometers verderop – zodat ze in de klas komen met vergelijkbare kinderen. Tot 2014 was Utrecht nog één van de gemeenten in ons land waar we actief stuurden op het meer mengen van kinderen van verschillende komaf op scholen. Dat is abrupt gestopt, direct nadat de rijkssubsidies hiervoor werden afgeschaft. In een Raadsinformatiebijeenkomst, georganiseerd door de gemeenteraad, lieten de aanwezige Utrechters weten deze tweedeling in ‘zwarte’ en ‘witte’ scholen ongewenst te vinden. Gaat de Utrechtse politiek nu actief iets doen – of toch niet?
Wat is er erg aan een tweedeling op scholen?
Veel ouders willen gewoon graag dat hun kind naar de beste school gaat die er is. Het liefst ook naar een school met kinderen met een vergelijkbare achtergrond, cultuur of religie. In een school van ‘ons kent ons’ voelt het veilig. Wat is daar dan op tegen? Spijtig genoeg kleven hier toch minimaal twee grote nadelen aan. Het zijn juist hoger opgeleide ouders met vaak de hogere inkomens die dit willen en kunnen doen. Zo ontstaan ‘witte’ scholen waar kinderen niet opgroeien met ‘andere kinderen’. Tegelijkertijd ontstaan er ‘zwarte’ scholen waar de kwaliteit van terug loopt, waardoor de laatste witte kinderen ook nog vertrekken met alle gevolgen van dien. De tweedeling is dus slecht voor een groot deel van de kwaliteit van de ‘zwarte scholen’ en slecht voor onze samenleving omdat kinderen niet meer leren dat er een ‘anders’ is, dat anders mooi is, dat je van verschillen kunt leren en hoe je wel andere culturen en achtergronden kunt waarderen.
Waarom dan niet actief sturen op gemengde scholen?
Als we geen tweedeling willen op onze Utrechtse scholen waarom sturen we dan niet actief aan op meer gemengde scholen? Volgens sommigen omdat het strijdig is met de keuzevrijheid van ouders. Maar nu is die keuzevrijheid ook beperkt. Voor populaire ‘witte’ scholen bestaan namelijk wachtlijsten en is het maar afwachten of je kind kan worden geplaatst. Volgens anderen is het aannamebeleid een zaak van scholen zelf en kun je als gemeente de gemengde school wettelijk niet afdwingen. Maar dat kan wel. De wet biedt een gemeente de ruimte om jaarlijks afspraken te maken met schoolbesturen – ook over het aannamebeleid. Wat wel klopt is dat het sturen op gemengde scholen ten koste kan gaan van de bijzondere scholen met een religieuze kleur of specifiek onderwijsconcept.
Wat gaat de Utrechtse politiek nu kiezen?
StadspodiumUtrecht hield december vorig jaar een Podiumgesprek over de tweedeling op Utrechtse basisscholen. Dat inspireerde de gemeenteraad om er op 13 juni jl. een Raadsinformatiebijeenkomst over te organiseren. Veel aanwezigen toonden met persoonlijke verhalen aan hoe schadelijk de tweedeling op scholen is. Diverse oplossingen kwamen langs, zoals voorrang voor kinderen op een buurtschool, een centraal aanmeldpunt en hardere afspraken over het aannamebeleid tussen schoolbesturen en gemeente. Een ding werd duidelijk. Ouders en scholen kunnen dit niet samen oplossen omdat de verleiding te groot is om te kiezen voor een lokale oplossing die goed is voor de eigen buurt of eigen witte school, maar niet goed uitpakt voor de hele stad. Dit is daarom bij uitstek een zaak waar we een gemeenteraad voor kiezen. Zij zijn het die de vraag moeten beantwoorden of ze willen ingrijpen in de tweedeling op scholen of niet. Zo ja, dan zal de wethouder samen met schoolbesturen met oplossingen moeten komen.
Gert Dijkstra
StadspodiumUtrecht