15 januari 2018
Dat Utrechters zich onveiliger voelen, daar zijn we het in de stad wel over eens. Maar over de belangrijkste oorzaak van dat gevoel verschillen de meningen. Want voelt het onveiliger omdat Utrechters zich bang laten maken door de media, of wordt het écht onvriendelijker – en soms zelfs intimiderend – in de stad? En waarom is de oorzaak van dat onveilige gevoel eigenlijk geen onderwerp van gesprek?
Utrechters zijn zich de afgelopen jaren steeds onveiliger gaan voelen. Waar in 2011 één op de vier Utrechters zich niet veilig voelde in de eigen buurt, geeft in 2016 één op de drie inwoners aan zich niet veilig te voelen. In de wijk Overvecht gaat het zelfs om meer dan de helft van de bewoners (WistUdata, 2017). Iedereen kent de verhalen wel, van de intimiderende scooterrijder die jou de wegafsnijdt, het te stille fietspad waar een groepje zich vervelend gedraagt, het ongewenste geduw in het zwembad: iedereen heeft ze wel eens gehoord. Ze dragen bij aan dat onveilige gevoel.
Bangmakerij
De cijfers zijn verontrustend, maar de gemeente vraagt zich af of Utrechters zich niet vooral bang laten maken door de media. Volgens burgemeester en wethouders zijn politie, gemeente en partners in onze stad namelijk al goed bezig met het verbeteren van de veiligheid in de stad. Volgens hen komt de toename van dat onveilige gevoel ergens anders vandaan: ‘Utrechters voelen zich onveiliger dan voorheen door de aanslagen en de terrorismedreiging mondiaal.’ En daarmee is de kous af. Maar klopt dit beeld wel?
Overlast neemt ook toe
Als we dieper in de cijfers duiken en luisteren naar de Utrechters, dan blijkt dat het gevoel van onveiligheid bij de Utrechters gelijk oploopt met de door de Utrechters ervaren toename van onveilige overlast in onze stad (CBS, 2013-2016). Zo geeft 18,4% (2016) van de Utrechters aan dat zij overlast ervaren, bijvoorbeeld van dronken mensen op straat, rondhangende jongeren, drugshandel of buurtbewoners. Een stijging van 50% vergeleken met 2013, toen het percentage nog op 12,5% lag. Buurtbemiddeling Utrecht bevestigt de sterk stijgende lijn in het aantal feitelijke meldingen van overlast, waarbij zij aangeven dat dit mede het gevolg kan zijn van een betere vindbaarheid van het meldpunt zelf. De sterke toename van de ervaren onveilige overlast in de stad is een gegeven dat toch vele vragen moet oproepen?
Accepteren of aanpakken?
De boodschap van de gemeente lijkt nu vooral: we leven in een onveilige tijd, we hebben al heel veel maatregelen genomen en veel meer kunnen we niet doen. Utrechters moeten tot op zekere hoogte leren leven met die onveiligheid. Toch lijkt het erop dat bewoners dat niet willen. In vele steden en dorpen nemen bewoners zelf het initiatief om de overlast terug te dringen en de veiligheid te verbeteren, bijvoorbeeld met whatsappgroepen online of buurtpreventiegroepen op straat.
Met 26 Utrecht Alert whatsappgroepen (Utrecht Alert, 2017) is onze stad zeer actief bezig met deze manier van preventie – en met succes. Zo merkt de whatsappgroep in Tuindorp dat het aantal fietsdiefstallen afneemt omdat bewoners nu in staat zijn een gestolen fiets te onderscheppen voordat deze uit de buurt verdwijnt. De buurtpreventie op straat is in Utrecht echter nagenoeg afwezig. Dit terwijl ook die vorm van preventie heel goed kan werken, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek (Vasco Lub, 2016) naar o.a. buurtpreventie in Rotterdam. Hoe kan het dat we in die Utrechtse buurten waar de onveiligheid en overlast groot zijn geen of weinig buurtpreventie op straat zien? Steunen gemeente en politie de buurtpreventie in Utrecht niet genoeg?
Een politieke keuze
Als we écht willen dat Utrecht veiliger wordt, dan is het zaak dat bewoners, gemeente en poltiie met elkaar op zoek gaan naar de antwoorden op een aantal prangende vragen. Want wat is nou de belangrijkste reden die maakt dat Utrechters zich nu onveiliger voelen dan voorheen? Alleen als die vraag beantwoord wordt kan de stad op zoek naar een effectieve oplossing. En als buurtpreventie op straat een effectief instrument is om de veiligheid te vergroten, moeten we daar dan niet – net als in Rotterdam – meer in willen investeren?’
De antwoorden op die vragen zijn politieke keuzes, maar ook keuzes waar u invloed op kan uitoefenen. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018, maar ook tijdens het Podiumgesprek over dit onderwerp op 21 februari aanstaande. Kom ook en luister of doe mee.
Aanmelden voor het Podiumgesprek op 21 februari kan op deze pagina.