7 mei 2018
De bewoners van Rivierenwijk maken zich grote zorgen. Zij zijn niet blij met de plannen van de gemeente Utrecht om aan de overkant van het kanaal een compleet nieuwe wijk te laten verrijzen. Dat er woningen bij komen vinden ze prima maar niet op de manier en in de hoeveelheid zoals nu is bedacht. De buren aan het woord.
De nieuwe Utrechtse wijk Merwedekanaalzone mag dan aan de andere kant van het Merwedekanaal uit de grond worden gestampt, het aantal geplande bruggen – variërend van 1 tot 6 – maakt dat beide wijken voortaan onlosmakelijk met elkaar verbonden zullen zijn.
Verre vriend
Dat die wijken met elkaar verbonden zullen raken levert met de huidige plannen zeker problemen op, zo vinden de Rivierenwijkers. De grootste vrees is dat de verkeersdruk in de eigen wijk op een ontoelaatbare manier verder verslechterd. Ook zijn ze zijn bang dat overlastgevende jongeren in de toekomst een snelle vluchtroute naar de wijk krijgen door de vele fiets- en voetgangersbruggen, of dat inwoners van de Merwedekanaalzone die hun auto niet kwijt kunnen de Rivierenwijk als parkeerterrein gaan gebruiken. Anderen zijn weer bang dat de zonnepanelen op hun huizen door de slagschaduw van de hoge flats onproductief worden.
Een goede buur is beter dan een verre vriend, zegt het bekende spreekwoord, maar met dit soort problemen houden de Rivierenwijkers hun nieuwe buren voorlopig liever op afstand. Hoog tijd voor een gesprek, dat StadspodiumUtrecht op 3 april organiseerde, samen met Bewonersgroep Leefbaar Merwede. Op de avond waren voor- en tegenstanders van de plannen vertegenwoordigd, evenals enkele raadsleden en een vertegenwoordiging van de projectontwikkelaar.
Gebrekkige voorlichting
Peter Delissen, vertegenwoordiger van Bewonersgroep Leefbaar Merwede, mocht als eerste de spits afbijten. Hij vond dat de voorlichting over de gevolgen voor de bewoners in de buurten rondom nieuwbouwwijk Merwedekanaalzone zwaar onder de maat. De gemeente Utrecht lijkt hen in de communicatie te zijn vergeten, zo stelde hij. Verder was één van zijn bezwaren tegen de plannen dat de hoeveelheid woningen in de bouwplannen voor het gebied rondom de Lux et Pax-flats veel hoger is dan in het milieueffectrapport (MER) als haalbaar wordt gezien.
Andere zorgen
Gaandeweg het gesprek bleek dat er nog meer zorgen waren die speelden onder de bewoners van Rivierenwijk. Zij maakten zich met name druk om de toenemende verkeersdrukte, zowel op de fietspaden als op de toegangs- en uitvalswegen naar de A12. De Rivierenwijkers gaven aan het al erg druk te vinden in de wijk en er niet nóg meer verkeersdruk en parkeerproblemen bij te willen krijgen. Daarnaast bleek dat slagschaduw, de mogelijke komst van hangjongeren, het verlies aan groen in de wijk, het verdwijnen van ligplaatsen voor woonbootbewoners en het verdwijnen van ruimte voor watersporters redenen waren tot zorg.
Delissen sprak zijn hoop uit dat, na het Podiumgesprek, bewoners van Rivierenwijk zich bewuster zouden worden van de toekomstige veranderingen in de wijk. Hij hoopte dat de wijk zich dan sterk zal gaan maken en beter op zal komen voor de eigen belangen.
70.000 toekomstige Utrechters
Na de pitch van Delissen is het de beurt aan Marcel Haak, projectmanager van de Gemeente Utrecht en zelf ook inwoner van Rivierenwijk. Haak laat de andere kant van het verhaal zien en schetst de uitdagingen waar de steeds groter wordende stad Utrecht voor komt te staan.
Gerekend vanaf 2016 staat de gemeente voor de uitdaging om voor 70.000 toekomstige inwoners een woning te realiseren. Een deel van die mensen zal in de Merwedekanaalzone terecht komen. De Pax en Lux-flats, die al gebouwd zijn, bieden 1.000 onderkomens en in de nieuwe Merwedekanaalzone komen er nog eens 6.000 tot mogelijk zelfs 11.000 woningen bij, om de druk op de woningmarkt te verminderen. De maximaal zes toekomstige bruggen over het kanaal moeten ervoor zorgen dat er een fijnmazig netwerk ontstaat voor de toekomstige bewoners. Haak denkt dat, gezien het toenemende gebruik van deelauto’s, er maar één automobilist per drie woningen bij zal komen. Daarom staat er in de Merwedekanaalzone momenteel één parkeerplek op elke drie woningen gepland.
Voor- en nadelen
Gert Dijkstra, een van de voorzitters van de avond, verleidt Haak om enkele voor- en nadelen te noemen die de komst van de Merwedekanaalzone met zich mee zal brengen voor de Rivierenwijkers. Haaks verwacht dat de Rivierenwijkers vooral de toenemende verkeersdrukte, de komst van een aantal verkeersbruggen voor langzaam verkeer en het betaald parkeren als negatief zullen ervaren. Daar tegenover staat wel dat de infrastuctuur wordt verbeterd, er scholen worden gebouwd en de tippelzone wordt afgebouwd. Daarnaast verwacht Haaks dat de ondernemers in de Rijnlaan veel profijt zullen hebben van de komst van de nieuwe wijk.
Stemmen met de voeten
De ruim 70 aanwezigen gaan aan de slag en ‘stemmen met de voeten’ op een tweetal stellingen. Dat levert een tweetal belangrijke conclusies op.
Leefbaarheid net zo belangrijk
Over de vraag of het bouwen van nieuwe woningen op de Merwedekanaalzone ten koste mag gaan van de leefbaarheid in de omgeving is nagenoeg iedereen het eens. Het handhaven van de leefbaarheid in bijvoorbeeld de Rivierenwijk is cruciaal en moet – zo vinden ook de aanwezige raadsleden – een belangrijk uitgangspunt zijn in de verdere planontwikkeling. Daar moet je dan intensief de buren wel bij betrekken, zo voegen veel bewoners direct toe.
Wie gaat er over?
Eerder op de avond ligt een andere cruciale vraag voor, namelijk wie mag er over beslissen? Wie is de ‘baas’ over de buurt? Ook hier is grote eenstemmigheid. Het is de gemeenteraad die uiteindelijk beslist, vinden nagenoeg alle aanwezigen, maar – zo wordt er door velen bij gezegd – als het over de eigen buurt gaat dan moet je meer doen dan alleen de bewoners informeren. Die moet je horen en met de kritiek moet iets gedaan.
Verdere gesprekken
Marcel Haak geeft als vertegenwoordiger van de gemeente Utrecht aan de zorgen en de vragen van de Rivierenwijkers te hebben gehoord. Hij geeft aan dat er, mede naar aanleiding van de initiatieven van Bewonersgroep Leefbaar Merwede, nog drie bijeenkomsten plaatsvinden om de plannen voor de Merwedekanaalzone verder te duiden. Haak nodigt een ieder uit hier vooral naar toe komen.
De aanwezige bewoners van Rivierenwijk zijn, op een enkeling na, niet overtuigd van de voordelen voor hun wijk. De meesten zien vooral nadelen en willen meer onderzoek naar de effecten van de bouwplannen en de komst van de verkeersbruggen.
Bekijk ook het videoverslag op RTV Utrecht.
De geschetste voordelen van dhr Haak lijken uit de lucht gegrepen. Ik heb nog nooit een Rivierenwijker gesproken die last had van de tippelzone dan wel te weinig scholen. En welke infrastructuur gaat het precies over? Maar inderdaad, de 17 Rijnlaanondernemers gaan er allicht op vooruit.
Beste Willem, met infrastructuur wordt hier onder andere de bouw van 1 tot 6 zogenaamde langzaamverkeerbruggen bedoeld. Bruggen voor voetgangers en fietsers die de Kanaalweg gaan verbinden met Rivierenwijk. Er ontstaan dan doorgaande wegen voor de nieuwe bewoners van de wijk Merwede via Rivierenwijk naar bijvoorbeeld het centraal station en het centrum. Mvg, Anneke, StadspodiumUtrecht
De betere infrastructuur zal doorsteken genereren waardoor de toegankelijkheid van de stad voor met name fietsers sterk zal toenemen. Degenen die daarvan het meest zullen profiteren zijn zij die in de Utrechtse stadsdelen Noordoost, Oost, Zuid en Zuidwest wonen of werken, alsmede de pendelaars uit Vianen, IJsselstein en Nieuwegein. Zij zijn nu nog automobilisten, openbaar vervoergebruikers en fietsers die omwegen moeten maken omdat waterwegen en het spoor nog te realiseren rechtstreeksere verbindingen doorkruisen.
Zo zou een fietstunnel naar de Nicolaas Beetsstraat aansluitend op een brug bij het Heycopplantsoen ervoor kunnen zorgen dat de Maliebaan bereikbaar wordt zonder het overbelaste knooppunt bij het Ledig Erf te hoeven passeren.
Een fietsbrug die de zuidpunt van de Rivierenwijk verbindt met de Zeehaenkade ontlast het onoverzichtelijke stelsel van fietspaden gelegen tussen de onderdoorgang van de Socratesbrug en de Vliegend Hertlaan/Zeehaenkade, en verbetert de verkeerssituatie op het kruispunt Jutfaseweg/Socrateslaan/Zuiderbrug. Deze brug zou eventueel ook nog de oversteek naar het Hamersplantsoen kunnen bewerkstelligen.
Een fietsbrug tussen de Overijssellaan en de Liesbosweg maakt de verbinding tussen Lunetten en Kanaleneiland/Nieuwegein/Papendorp zeker een kilometer korter. Daar profiteren fietsende bewoners van de Rivierenwijk en Hoograven ook van mee.
Wat de bewoners van de zuidkant van Utrecht zich nog te weinig realiseren is dat ze tegenwoordig in het centrum van een agglomeratie wonen, en niet meer in door spoor en kanalen afgelegen buitenwijken. Ook is de tijd voorbij aan het gaan dat het Merwedekanaal de scheiding was tussen woongebieden en industrieterreinen.
Dat dit impliceert dat er een stadsere druk op de wijken komt te staan is onvermijdelijk. Utrecht is definitief het centrum geworden van een agglomeratie.
De tippelzône heeft de aftakeling van het bedrijventerrein een behoorlijke zet gegeven. Aan de overzijde van de Europalaan zijn ’s avonds na 19:00u de toegangen tot Park Transwijk afgesloten, zelfs in de lente en zomer, wanneer het nog ver daarna licht is. Recreanten uit de directe omgeving kunnen het park dan alleen nog via de toegangen aan de Beneluxlaan-Zuid (behalve bij het Europaplein) en via Transwijk-Zuid (behalve via de Westdijklaan) bereiken of verlaten. Ik kwam ooit in het park een aantal families tegen uit de buurt van de Socrateslaan die ’s avonds flink om moesten lopen om weer thuis te kunnen komen.
Rivierenwijk heeft amper groen. Het heeft de groenstrook langs de Merwedekade en het Heycopplantsoen, maar voor echt verblijf in het groen moet men naar de randen van de Dichterswijk (dus de Vondellaan en Croeselaan oversteken), naar Rotsoord (omlopen via de Vondelbrug of Oranjebrug omdat er nog geen Rotsoordbrug ligt), naar het Hamersplantsoen (omlopen via Zuiderbrug en Salamanderpad want geen brug vanaf de zuidpunt van de Rivierenwijk), of naar Park Transwijk (omlopen via de Balijelaan en -brug, dan wel via de Socratesbrug, Beneluxlaan-Zuid en Europaplein). Hoezo heeft de Rivierenwijker niets aan de infrastructurele ontsluitingen – bruggen over het Merwedekanaal – die de aanleg van woonwijken in de Merwedekanaalzône zal genereren?